Instytut Nauk Prawnych PAN jest jedną z najpoważniejszych pod względem znaczenia i potencjału kadrowego placówek naukowo-badawczych Polskiej Akademii Nauk w jej dziale nauk społecznych.
Instytut Nauk Prawnych powstał w 1956 roku (na bazie dwóch istniejących w strukturach PAN zakładów: Zakładu Kryminologii i Zakładu Nauk Prawnych PAN), nazwę zmieniono w końcu lat siedemdziesiątych na Instytut Państwa i Prawa PAN, by w 1990 r. powrócić do nazwy Instytut Nauk Prawnych PAN.
Instytut miał pełnić (i pełni) funkcję koordynującą i jednoczącą badania podstawowe w dziedzinie nauk prawnych zarówno z perspektywy teoretycznej, jak też z uwagi na związki z praktyką prawniczą.
W okresie swojej działalności był kierowany przez czołowych przedstawicieli nauki prawa, profesorów:
Jana Wasilkowskiego (II.1953-XI.1956),
Stanisława Śliwińskiego (I.1957-IX.1957,
Cezarego Berezowskiego (XI.1957-X.1961),
Manfreda Lachsa (XI.1961-I.1967),
Adama Łopatkę (VII.1969-IX.1987),
Janusza Łętowskiego (XII.1987-XI.1990),
Andrzeja Wasilkowskiego (XI.1991-XII.1996),
Andrzeja Szajkowskiego (I.1997-XII.1999),
Marię Kruk-Jarosz (I.2000-XII.2003),
Władysława Czaplińskiego (III.2004-II.2016).
Obecnie (od 1.III.2016 r.) Instytutem kieruje dr hab. Celina Nowak, prof. INP PAN.
Istotną rolę w wyznaczaniu kierunku działalności Instytutu odgrywa Rada Naukowa. Funkcje jej przewodniczących pełnili wybitni prawnicy, profesorowie: Jan Wasilkowski, Jan Gwiazdomorski, Manfred Lachs, Maurycy Jaroszyński, Witold Czachórski, Jerzy Bafia, Jerzy Jodłowski, Leszek Kubicki, Andrzej Szajkowski, Ewa Łętowska, Andrzej Wróbel. Obecnie Radzie przewodniczy profesor Andrzej Bierć.
Zarządzenie w sprawie Statutu INP PAN po zmianach w 2016 roku